اینجا می‌نویسم...

من یادگیری زبان رو خیلی دوست دارم. از اون کاراییه که توش خوبم و باهاش کیف می‌کنم. از بعد از ورود به دانشگاه دلم می‌خواست یه زبان جدیدو شروع کنم، جسته گریخته یه کارایی هم کردم، اما همتم نمی‌شد منسجم بشینم روش وقت بذارم. تا این‌که پارسال به پیشنهاد فائلا توی تلگرام شروع کردیم به فرانسوی یاد گرفتن. البته اون گروه به کلی به فنا رفته الان! :دی اما من و دو سه‌تا از بچه‌ها کماکان داریم مستقل ادامه می‌دیم. توی این پست می‌خوام موارد جالب و بانمک و هیجان‌انگیزی رو که توی این چند ماه بهشون برخورده‌م براتون بازگو کنم، دور هم استفاده کنیم. یه جورایی زکات علمَمَم بپردازم! :دی :)

۱. خب اولین چیزی که توی فرانسوی نظر آدمو به خودش جلب می‌کنه کلمات مشترک بین فرانسوی و فارسی هستن که چه‌قدرم زیادن. مثلاً: مرسی، مانتو، شاپو، بانک، آپارتمان، شوفر، گارسون، رب دو شامبر، موزه، سینما، رستوران، دو (= عدد ۲)، توالت، رژ، سالاد، مزون، مترو، پلاژ، سالن (به معنی اتاق پذیرایی) و ... .

چندتا نکته: شاپو (chapeau) خودش یعنی کلاه و کلاه شاپو که ماها زیاد می‌گیم، حشوه؛ مثل سنگ حجرالاسود. رژ (rouge که فرانسویا غوژ تلفظش می‌کنن) یعنی قرمز؛ پس رژ لب در واقع یعنی قرمزی لب. مزون (maison) یعنی خونه، کلبه. که توی فارسی بیشتر برای آرایشگاه زنونه به‌کار می‌ره؛ دلیلشو نمی‌دونم. شاید چون به آرایشگاه می‌گیم کلبه‌ی زیبایی. رب دو شامبر (robe de chambre) تحت‌اللفظی‌ش می‌شه لباس خونه. رب یعنی لباسِ بلندِ جلوباز و شامبر (همون chamber انگلیسی) هم می‌شه اتاق. de هم مثل of تو انگلیسیه. پس رب دو شامبر: لباس خونه، لباس خواب، لباس راحتی. گارسون (garçon) معنی‌ش می‌شه پسر، که ما به‌عنوان پیش‌خدمت رستوران بیش‌تر استفاده می‌کنیم. (فیلم‌بینا الان یاد پالپ فیکشن می‌افتن! :دی)

۲. نکته‌ی بعدی بحث تلفظه. تو نگاه اول، تلفظ کلمات فرانسوی کاملاً بی‌قاعده، پرپیچ‌وخم و دیوانه‌کننده‌ست! اما کم‌کم که پیش می‌رین چم و خمش دستتون میاد. مثلاً شاید اولش وقتی chat رو ببینین، اون رو به‌شکل چَت تلفظ کنین. اما هش‌دارید که فریب نخورید! :دی اولاً که توی فرانسوی ch ش تلفظ می‌شه. ثانیاً فرانسویا اساساً ته کلمات رو به رسمیت نمی‌شناسن! تا اون‌جایی که من فهمیده‌م انگار ملاک تلفظ، آخرین مصوت موجود در هر کلمه‌ست و تلفظ تا اونجا ادامه داره (مگر این‌که ته کلمه یکی از صامت‌های f، r، l یا k باشه که در این صورت تا تهش تلفظ می‌شه). یعنی الان آخرین مصوت توی chat حرف a هست و بنابراین بعدش که t هست تلفظ نمی‌شه. پس می‌نویسم chat و می‌خونیم شَ! شَ یعنی گربه. همون cat خودمون.^۱

۳. توی فرانسوی شبیه انگلیسی کلمات رو با s جمع می‌بندیم. اما اون قاعده‌ای که الان بهش اشاره کردم باعث می‌شه عملاً تلفظ مفرد و جمع بیش‌تر مواقع یکی باشه! chat شَ: گربه؛ chats شَ: گربه‌ها!! البته همیشه قرائنی توی جمله وجود داره که بتونیم بفهمیم کلمه مفرده یا جمع. اما به‌تنهایی و با گوش غیرقابل تشخیصه.

۴. نکته‌ی بعد که همه هم بهش واقفین اینه که فرانسویا ر رو غ تلفظ می‌کنن! (دقت کنین ق نه‌ها؛ غ. یعنی اگه بکشینش صدای آب قرقره کردن توی گلو رو می‌ده.) یکی نیست بگه حالا بین این همه حرف چرا غ! نه مخرج ر و غ نزدیک همه. نه هیچ‌جای دیگه‌ی دنیا چنین چیزی دیده می‌شه. خیلی هم زیاد دارن ر رو توی کلمه‌هاشون. خیلی هم اصرار دارن حروف صامت رو کنار هم بچینن؛ بدون این‌که بینشون مصوت بذارن. مثلاً درخت می‌شه arbre. اگه بخوایم تلفظش کنیم می‌شه اَغبغ! تارای صوتی آدم رگ‌به‌رگ می‌شه قشنگ! :دی همون‌طور که می‌دونین توی فارسی سه نوع هجا داریم: کوتاه، بلند و کشیده. این اغبغ الان طبق این تقسیم‌بندی هجای «فراکشیده» به حساب میاد!‌ :دی

۵. موضوع بعدی، مصوتای ترکیبیه. یعنی چندتا حرف که کنار هم یه صدا می‌دن. که توی انگلیسی هم داریم اینو. مثلاً می‌نویسیم beaucoup می‌خونیم بُکو؛ یعنی: خیلی، زیاد. پس اون eau کنار هم صدای اُ می‌ده. یا مثلاً i تنها معمولاً صدای اَ می‌ده ولی ai صدای اِ می‌ده. همین چیزا باعث می‌شه که تلفظا اولش خیلی سخت به نظر بیاد و نیاز به تمرین و صرف وقتن داره تا مسلط بشی.

۶. یه شباهت که بین فارسی و فرانسوی وجود داره (و توی انگلیسی چنین چیزی نداریم) اینه که برای خطاب به یک یا چند نفر مخاطب، ضمایر متفاوتی وجود داره. توی انگلیسی برای هر دو از you استفاده می‌شه. اما توی فرانسوی به‌جای تو می‌گیم tu (برای تلفظ کردنش باید دهنتونو غنچه کنین، انگار می‌خواین او تلفظ کنین، اما بگین ای (ee). یه چیزی می‌شه بین او و ای) ولی به‌جای شما می‌گیم vous (که وو تلفظ می‌شه). و جالب اینه که دقیقاً مثل فارسی که ممکنه برای احترام به یک نفر با ضمیر شما خطابش کنیم، فرانسویا هم به همین دلیل ممکنه vous رو برای یک نفر به‌کار ببرن.

۷. توی فرانسوی شبیه فارسی ته افعال شناسه وجود داره. مثلاً خوردن می‌شه manger (مانژه). وقتی قراره یه فاعل قبلش بیاد، اون er تهش (که نشونه‌ی مصدر بودن manger هست) حذف می‌شه و بسته به ضمیر، شناسه بهش اضافه می‌شه. Je mange من می‌خورم؛ Tu manges تو می‌خوری؛ Il/elle mange او (مذکر/مؤنث) می‌خورد. Nous mangeons ما می‌خوریم؛ Vous mangez شما می‌خورید؛ Ils/Elles mangent آن‌ها (مذکر/مؤنث) می‌خورند. و مجدداً باز اگه برگردیم به بحث شیرین تلفظ، به جز برای ضمایر ما و شما، تلفظ بقیه یکیه! یعنی شناسه هست ولی تلفظ نمی‌شه! مثل همون s جمع که هست ولی نیست! کارشناسا می‌گن این پدیده در واقع مرضی هست به اسم دشوارسازی بی‌دلیل املا! :دی

۸. و آخرین نکته فرانسوی هم شبیه عربی برای تمام اسما و صفتا، مذکر-مؤنث و مفرد-جمع داره. که این هم اول کار خیلی بی‌قاعده به نظر میاد و غالباً باید سماعی (یعنی با شنیدن) یادش گرفت. مثلاً همون گربه که بهش اشاره شد، مذکره؛ در حالی که گاو (vache وَش) مؤنثه. یا ماشین (=خودرو) که می‌شه voiture مؤنثه ولی قطار که می‌شه train مذکره. pizza مؤنثه ولی sandwich مذکره. خونه (maison) مؤنثه؛ آپارتمان (apartement) مذکره. یک چیز درهمیه کلاً! :دی

حالا اینا هیچی! فرانسویا حتی برای حروف تعریف^۲ و ضمایر مالکی^۳ هم مذکر-مؤنث و مفرد-جمع دارن. که دیگه این بحثو باز نمی‌کنم. چون ممکنه پیچیده بشه و کلاً چیزی متوجه نشین!!

به‌عنوان حسن ختام چندتا راه یادگیری فرانسوی رو هم که این چند وقت تست کردم و جواب گرفته‌م می‌گم خدمتتون.

۱. Rousetta Stone. یه نرم‌افزار و اپلیکیشنه که پولیه ولی قفل‌شکسته و رایگانش توی ایران راحت پیدا می‌شه. محیطش جذابه و متدش خیلی روونه. سرعت یادگیری باهاش خیلی بالاست.

۲. Duolingo. اینم هم نرم‌افزارش هست، هم اپش هست، هم روی سایت قابل دسترسیه. بر خلاف رزتا، دوئولینگو کاملاً رایگانه. به‌جز کورس‌های جامعی که داره، کلی تالار گفت‌وگو هم داره که ممکنه خیلی از ابهاماتونو سریع و راحت رفع کنه.

۳. Memrise. از این بیشتر برای گسترش دایره واژگان می‌شه استفاده کرد و به جامعیت دوتای قبلی نیست. قابلیتای کلیش رایگانه؛ اما یه بخشی از امکاناتش هم پولیه. البته با اون بخش رایگانش می‌شه کلی چیز یاد گرفت و نداشتن امکانات پولیش خلل جدی‌ای به فرایند یادگیری وارد نمی‌کنه. تکنیک مورد استفاده‌ش هم شبیه همون G5 یا جعبه‌ی لایتنره؛ منتها گرافیکی‌تر و شاداب‌تر. :)

- این سه مورد بالا مختص فرانسوی نیستن و می‌شه باهاشون هر زبانی رو یاد گرفت.

۴. Paul Noble. هم کتابه و هم فایل صوتی. یه چیزیه شبیه به سیستم زبان‌آموزی نصرت، اگه بشناسینش. پولیه، ولی فایلا و کتابش رو می‌شه تو ایران رایگان پیدا کرد. اصلش فایلای صوتیشه و برای شروع کار خیلی مفیده. چون از صفر شروع می‌کنه. فقط باید انگلیسیتون روون باشه. چون صحبتای مدرسش انگلیسیه.

۵. کانال تلگرامی Radio Français. توی تلگرام کانال یادگیری زبان زیاده. این یه دونه‌شه که تازگیا دوره رو شروع کردن. اگه بجنبین بهشون می‌رسین. متدشون هم شبیه پاول نوبله (مورد ۴). یعنی بر اساس فایلای صوتی جلو می‌رن. رایگان هم هست.

۶. کلاس‌های تلگرامی French-online. اینم بر بستر تلگرامه. کلاس ترمیه. پولیه، ولی به نسبت کلاسای حضوری ارزون‌تره. خودم استفاده نکردم؛ ولی بچه‌ها استفاده کرده‌ن و راضی‌ان. اطلاعات بیشترش هم توی همین لینک اول خط هست.

همین دیگه. زیاده عرضی نیست. امیدوارم تونسته باشم شما رو به زبان زیبای فرانسوی علاقه‌مند کنم! :) :دی

^۱ توی فارسی هر وقت آخرین حرف کلمه ساکن نباشه و یه صدای کوتاه ( -َ -ِ -ُ ) روش قرار داشته باشه، ته کلمه ه/ـه (برای -َ و -ِ) یا و (برای -ُ) می‌ذاریم. مثل: نه (= خیر)، بله، برو. اما من اینجا به شکل شَه ننوشتم که یه وقت شه (شکل کوتاه شاه) نخونین.

^۲ برای فهم راحت‌تر مفهوم حرف تعریف عرض کنم خدمتتون که توی انگلیسی حروف تعریف اینان: the (حرف تعریف نامعین) و a یا an (حروف تعیین معین).

^۳ مجدداً برای تقریب به ذهنتون از انگلیسی مثال بزنم. ضمایر مالکی همون my, your, his, her و ... هستن.

* معنی عنوان می‌شه «من فرانسوی رو دوست دارم.» جمله‌ای که توی دوئولینگو خیلی تکرار می‌شه. :)